تخیل جامعه شناختی
ایجاد ارتباط میان تجربیات گذشته و شرایط کنونی که می تواند چشم اندازی از آینده جامعه را برای ما ترسیم کند.
رَسِش تحقیق
تشخیص زمان وقوع مسأله مورد مطالعه
طرح تحقیق
چگونگی برخورد متناسب با مسأله
روش و روش شناسی
موضوع روش شناسی از موضوع روش های تحقیق جداست. روش تحقیق ساز و کار به انجام رسادن یک فرایند تحقیق است و شامل مراحلی چون انتخاب مسأله، یافتن رسش پژوهش، طرح تحقیق و... می باشد. اما روش شناسی بر پایه باورهای هستی شناسی درباره شناخت و تحقیق چند سؤال اساسی را مطرح می کند:
1- آیا جهان اجتماعی به عنوان پدیده ای خارجی و عینی قابل شناخت است؟
2- آیا جهان اجتماعی به تمامی و کاملاً، قابل شناخت است و یا برخی از لایه های آن غیر قابل شناخت و دست نیافتنی است؟
3- علل شناخته نشدن آن یا دیرشناسی آن چیست؟ آیا ذهن انسان از شناخت آن ناتوان است؟ آیا واقعیت دست نیافتنی و نشناختنی است؟ آیا ابزار شناخت ما ناقص است؟
هر یک از مکاتب جامعه شناسی به سؤالات فوق پاسخ خاصی می دهند که ندانستن آن ما را در فرایند فهم درست مکاتب دچار مشکل می سازد.
ایستایی شناسی
مطالعه جامعه از دیدگاه سیستمی و در حال سکون. در مطالعه موضوع عامل زمان و تغییر در طول زمان را از موضوع جدا می کند.
پویایی شناسی
موضوع اصلی در جستار پویایی شناسی اجتماعی ضمن قبول سکون و ثبات نسبی وقایع و پدیده های اجتماعی، وارسی و جستجو پیرامون حرکات اجتماعی است.
ساخت اجتماعی
محور و واحد مطالعاتی در جامعه شناسی ساخت اجتماعی است. ساخت به روابط میان اجزاء با یکدیگر و نیز اجزاء با کل نظام اطلاق می شود. به دلیل تغییرپذیری کند و نامحسوس دارای پایداری نسبی است.
هر ساخت اجتماعی سازنده مجموعه و یا نظام است و مهم ترین وظیفه آن ارضای نیازهای اجتماعی و حفظ و بقای نظام می باشد و این وظیفه را کارکرد ساخت اجتماعی می نامند.
عاملیت
ظرفیت های خلاقانه تمام اعضای جامعه برای فهم زندگی اجتماعی شان و سازگاری با آن و تغییر آن.